این سیستم که Electronic Parking Brake یا به اختصار EPB نام دارد، به معنی ترمز پارک برقی شناخته می‌شود. ترمز پارک الکترونیکی (EPB) سیستمی است که در آن اهرم ترمز دستی سنتی حذف شده و یک دکمه یا کلید جایگزین آن شده است. از سال ۲۰۱۲ به بعد، اکثر خودروسازان دنیا سیستم ترمز دستی مکانیکی را حذف و ترمز دستی برقی را جایگزین کرده‌اند. این سیستم برای نگه داشتن خودرو در سراشیبی یا هنگام پارک طراحی شده است.
اهمیت وجود مکانیزم سیستم ترمز دستی در خودرو
هر وسیله نقلیه‌ای مجهز به ترمز دستی سنتی، ترمز الکترونیکی یا ترمز اضطراری است. به‌طور کلی، ترمز دستی برای تکمیل سیستم ترمز هیدرولیک اولیه و ثابت نگه داشتن وسیله نقلیه در حالت درجا ویا پارک کردن خودرو طراحی شده است. در مواقع اضطراری، ممکن است برای کاهش سرعت خودرو تا توقف نیز استفاده شود.
نحوه عملکرد ترمز دستی سنتی
ترمزهای دستی سنتی روی چرخ های عقب فعال می‌شوند. مکانیزم آن بصورت مکانیکی توسط یک کابل طولانی که از ترمزهای عقب به یک پدال کوچک در جلوی پای راننده ، یا یک اهرم دستی در جلوی دست راننده نصب می‌گردد ، این اهرم به راحتی در دسترس راننده قرار دارد. فشار فیزیکی پدال یا کشیدن محکم روی اهرم باعث کشش روی کابل می‌شود که لنت‌ها (روی ترمزهای دیسکی) یا کفشک‌ها (روی ترمزهای کاسه‌ای) فشار اعمال کرده و عملاً چرخش چرخ‌های عقب را متوقف می‌کنند و باعث ایست کامل خودرو می‌شود.
دلایل حذف ترمز دستی کابلی (سنتی)
با توجه به طراحی ساده ، ترمزهای دستی با کابل دارای اشکالاتی هستند.
- راننده می‌تواند به طور ناخواسته ترمز دستی را نیمه کاره غیر فعال رها کند وبا خودرو حرکت کند. این کار لنت های ترمز را فرسوده می کند و باعث می شود تاثیر ترمزگیری خودرو کاسته شود.
- کشیدن ترمز دستی با سرعت، چرخ های عقب را قفل می کند و احتمالاً باعث لغزش و ( چرخش احتمالی) می شود. در نهایت، لنت ها و کابل ها سریع مستهلک می شوند و این امر نیاز به سرویس و نگهداری دارد که باعث بالابردن هزینه نگهداری می‌شود.
- استفاده از نیروی فیزیکی توسط راننده برای کشیدن و رهاسازی ترمز دستی کابلی ضروری است. در هر بار ایست کامل و حرکت مجدد، باید ترمز دستی فعال و غیرفعال شود.
مزایای استفاده از ترمز دستی الکترونیکی یا برقی
در سال های اخیر، خودروسازان ترمز دستی با کابل را با ترمز دستی الکترونیکی (EPB) جایگزین کرده اند. ترمز دستی برقی EPB به صورت دیجیتالی از طریق یک دکمه کوچک یا سوئیچ روی داشبورد یا کنسول فعال می شود. هنگامی که فعال می شود، واحد کنترل الکترونیکی (ECU) مختص این آپشن ، به موتور محرک سیگنال می دهد تا ترمز دستی را تنظیم کند و هرگونه تلاش فیزیکی توسط راننده را حذف کند.
مزیت ویژه سیستم ترمز دستی برقی EPB
با توجه به نوع طراحی در برخی از سیستم‌های ترمز دستی برقی ، نیازی به فعالسازی و غیرفعال‌سازی مداوم ترمز دستی توسط راننده نیست هنگامی که خودرو به طور کامل متوقف شده و دنده در حالت P قرار می‌گیرد، ترمز دستی برقی به صورت اتوماتیک فعال می‌شود.
همچنین، زمانی که خودرو روشن می‌شود، راننده کمربند ایمنی را می‌بندد و دنده را در حالت D قرار می‌دهد و در زمان شروع به حرکت اولیه ، سیستم ترمز دستی برقی به صورت اتوماتیک غیرفعال می‌شود. بنابراین، نیازی به فعالسازی و غیرفعال‌سازی فیزیکی دکمه ترمز دستی برقی وجود ندارد.
انواع ترمز دستی برقی
خودروسازان از دو نوع ترمز دستی برقی (EPB) ، در خودروهای تولیدی خود استفاده می کنند.
EPB کابلی
به نام ترمز دستی برقی EPB “کابلی” نامیده می‌شود ، که ترکیبی از فناوری جدید و قدیمی است. این مکانیزم تشکیل شده از ترکیبی از کابل، یونیت کنترل و گیربکس است که جهت اعمال و رهاسازی کابل ترمز دستی و کنترل لنت‌های عقب به کار می‌رود. به عبارت ساده، وظیفه ترمز دستی سنتی با یک محرک الکتریکی که به کابل کشش می‌دهد، جایگزین شده است.
به جای داشتن یک کابل ضخیم طولانی که از کابین به چرخ‌های عقب کشیده می‌شود، از یک سیم کوچک برای راه‌اندازی محرک استفاده می‌شود . این مجموعه برروی اکسل عقب نصب می‌شود و توسط کابل‌های مربوطه به چرخ‌های عقب و مکانیزم لنت‌ها متصل می‌شود.
EPB کالیپر یکپارچه
نوع دوم به نام ترمز دستی برقی EPB “کالیپر یکپارچه” نامیده می‌شود این سیستم و روش فعالسازی آن پیچیده ترنسبت به نوع اول است، زیرا کابل ترمزهای عقب کاملا حذف می شود. در این سیستم، یک موتور الکتریکی کوچک (سرو) در هر کالیپر ترمز چرخ‌های عقب قرار می‌گیرد تا هر چرخ را به‌طور جداگانه و بر اساس دستور واحد کنترل (کنترل یونیت) فعال و غیرفعال کند.
هر چرخ عقب مجهز به یک موتور برقی کالیپر یکپارچه است که با توجه به درخواست راننده توسط کلید ویژه این آپشن و دستور مستقیم از کنترل یونیت اصلی سیستم فعال می‌شود. سیستم یکپارچه کالیپر به خودروسازان قدرت طراحی بهتری می‌دهد، زیرا نیازی به نگرانی در مورد کابل‌هایی که از روی شاسی عبور می‌کنند ندارند.
قابل توجه است که خرابی‌های سیستم ترمز دستی نوع اول “کابلی” نسبت به نوع دوم “کالیپر یکپارچه” بسیار شایع‌تر هستند. به همین دلیل، در نسل جدید خودروهای تولیدی ازسیستم ترمز برقی EPB نوع اول استفاده نمی‌شود و به جای آن، در تمامی خودروهای تولیدی از سیستم ترمز برقی EPB نوع دوم به دلیل استاندارد بودن استفاده می‌شود.
در صورت نیاز به تعویض لنت‌های نصب شده در چرخ های عقب، به دلیل نصب محرک های EPB ترمز دستی برقی در دو سمت چرخ های عقب ، می بایستی حتما توسط دستگاه دیاگ تخصصی این سیستم ابتدا غیر فعالسازی (باز شدن کالیپر ترمز) انجام شود و بعد از تعویض لنت مجددا توسط دستگاه تخصصی این آپشن که به کنترل یونیت اصلی متصل می گردد فعالسازی(بسته شدن کالیپر ترمز) انجام شود در صورت تعویض لنت این سیستم توسط افراد غیر متخصص باعث خسارت های جدی به این سیستم می شود .
نتیجه گیری دلایل استفاده از ترمز دستی برقی EPB
خودروسازان از EPB نوع دوم “کالیپر یکپارچه” استقبال کرده اند زیرا طراحی بدون کابل به آن‌ها امکان می دهد کنترل ترمز دستی را تقریباً در هر نقطه از داشبورد یا کنسول قرار دهند. و هیچ تلاشی فیزیکی برای فعال کردن ترمز دستی نیاز نیست، فقط یک فشار یا کشیدن ساده یک دکمه یا سوئیچ ترمز دستی فعال می شود .
علاوه بر این، تجهیزات الکترونیکی پیشرفته در این سیستم به راننده هشدار می دهد و در صورت درگیر شدن ترمز دستی از حرکت خودرو جلوگیری می کند. همچنین سیستم ترمز دستی برقی EPB نیز با توجه به نوع طراحی سازنده در مواقع اضطراری همانند پیشیبان ترمز می توان از آن استفاده نمود.
نحوه درگیر کردن ترمز پارک الکترونیکی
دکمه EPB را که دراکثر خودروها دکمه معمولاً در نزدیکی کنسول وسط قرار دارد دکمه را به سمت بالا بکشید EPB را فعال کنید. صدای کمی را از قسمت چرخ‌های عقب (قسمت محرک کالیپر) خواهید شنید که نشان دهنده درگیر شدن ترمز است چراغ داشبورد را بررسی کنید: چراغی روی داشبورد روشن می شود که نشان می دهد ترمز پارک درگیر است.
نحوه درگیر کردن ترمز پارک الکترونیکی
برای رها کردن ترمز پارک ، این مراحل را دنبال کنید:
- روی پدال ترمز فشار دهید ، مطمئن شوید پای شما به طور کامل روی پدال ترمز قرار دارد.
- در حالی که پدال ترمز را نگه داشته اید ، دکمه EPB را به سمت پایین فشار دهید، چراغ مربوط به این آپشن درقسمت پشت آمپر خاموش می شود که نشان می دهد ترمز پارک رها شده است.
روش جایگزین برای رها کردن ترمز پارک الکترونیکی
در برخی از خودروها یک روش جایگزین برای رها کردن EPB وجود دارد:
کمربند ایمنی خود را ببندید، به حالت Drive تعویض دنده دهید وبا خودرو شروع به حرکت کنید ترمز پارک به طور خودکار با شروع حرکت خودروغیرفعال می شود. این روش فقط زمانی کار می کند که کمربند ایمنی بسته شده باشد و ماشین درابتدای حرکت باشد.
عیب یابی ترمز دستی برقی EPB
باتوجه به استفاده از یک واحد کنترل الکترونیکی (ECU) در این آپشن، جهت عیب‌یابی می‌توان با اتصال دستگاه عیب‌یاب (دیاگ) به یونیت اصلی این سیستم به‌راحتی کلیه قطعات تشکیل‌دهنده این سیستم را بررسی کرد و با توجه به کدهای خطای ثبت‌شده، مشکل این سیستم را شناسایی و رفع نمود.
به دلیل طراحی پیشرفته سیستم ترمز دستی برقی، لازم است تکنسین‌هایی که بر روی این سیستم عملیات عیب‌یابی را انجام می‌دهند، با گذراندن دوره‌های تخصصی بتوانند با تخصص کامل کلیه عملیات عیب‌یابی را انجام دهند.
آکادمی کارنو مهارت
دوره‌های آموزشی تخصصی در آکادمی کارنو مهارت، با مدیریت مهندس سپهر علیمحمدی، به صورت آنلاین و حضوری برگزار می‌شوند. این دوره‌ها با بهره‌گیری از تجربه چندین سال کار علمی و عملی، می‌توانند به علاقه‌مندان این حوزه کمک کنند تا در کمترین زمان ممکن به عنوان یک متخصص در بازار کار مشغول به فعالیت شوند.
