لغت OCV که مخفف Oil Control Valves می باشد ، یک قطعه مکانیکی و الکترونیکی است که در سیستم زمان بندی متغیر سوپاپ (VVT) موتورهای احتراق داخلی استفاده می شود. این شیر وظیفه کنترل جریان روغن به مکانیزم VVT را بر عهده دارد و به این ترتیب، زمان باز و بسته شدن سوپاپ ها را در شرایط مختلف تغییر می دهد.
سوپاپ کنترل روغن OCV که معمولاًدر موتور با سیستم زمان بندی متغیر سوپاپ استفاده می شود. سوپاپ کنترل روغن یک شیربرقی(سلونوئید) است که مستقیما توسط ECM (واحد کنترل الکترونیکی) موتور کنترل می شود .
سوپاپ کنترل روغن OCV یک بخش مهم وضروری دریک موتور احتراق داخلی با فناوری سوپاپ متغییر (CVVT) هستند. تمام سیستم های CVVT که با واسطه فشار روغن کنترل می‌شوند دارای حداقل یک شیرکنترل روغن OCV هستند که در قسمت جلوی سرسیلندر نصب می شوند. شیربرقی OCV که با دستور مستقیم از سمت ECU موتور فعال می‌شود، در شرایطی که نیاز به تغییرات زمان‌بندی سوپاپ‌ها باشد، عمل می‌کند.
برخی از انواع موتورها فقط زمان‌بندی میل بادامک سوپاپ‌های ورودی هوا را تغییر می‌دهند، در حالی که انواع دیگر موتورها هر دو میل بادامک ورودی و اگزوز را تغییر می‌دهند. موتورها (بسته به مشخصات) می توانند یک سوپاپ کنترل روغن (مانند یک موتور 4 سیلندر با VVT در میل بادامک ورودی) تا چهار سوپاپ کنترل روغن (به عنوان مثال یک موتور V6 یا V8 با VVT در هر دو میل بادامک) داشته باشند.
سوپاپ‌های کنترل روغن (OCV) در مدار روغن تحت فشار موتور قرار می‌گیرند و اجازه عبور روغن به مجموعه VVT را می‌دهند. این فرآیند با توجه به دستور مستقیم ECU موتور انجام می‌شود تا بر زمان‌بندی میل بادامک تأثیر بگذارد. بادامک های VVT مکانیزم کنترلی دارند که بسته به نحوه عبورجریان روغن از VVT، موقعیت بادامک را در رابطه با زنجیر تایم یا تسمه تایم تغییر می دهد و زمان بندی موتور به صورت داخلی اصلاح می شود.
به طور خلاصه، ECU (واحد کنترل الکترونیکی)، شیر کنترل روغن و مکانیزم کنترل بادامک با هم کار می‌کنند تا زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را تغییر دهند. این تغییر در زمان‌بندی به بهینه‌سازی توان خروجی و مصرف سوخت موتور کمک می‌کند. علاوه بر این، شیرهای کنترل روغن وظیفه‌ی روانکاری زنجیر تایم و چرخ‌دنده‌های مرتبط با آن را نیز بر عهده دارند. به این ترتیب، عملکرد بهینه و مداوم سیستم تایمینگ و موتور تضمین می‌شود.
چرا انتخاب روغن موتور با کیفیت بالا برای این سیستم مهم است؟
عامل اصلی ایرادهای شایع در شیربرقی OCV مربوط به کیفیت روغن و فیلترروغن می باشد. سوپاپ‌های کنترل روغن OCV قطعات بسیار دقیقی هستند که باید به بهترین نحوممکن وظیفه خود را انجام دهند. این امر زمانی امکان پذیر است که کیفیت روغن در حد مطلوبی باشد. یک سیستم VVT باید مانند ساعت کار کند ، که این امر فقط با یک شیر کنترل روغن OCV با کیفیت بالا قابل دستیابی است. یک سوپاپ کنترل روغن با کیفیت کاری ضعیف می تواند عواقب شدیدی برای موتور خودرو داشته باشد.
کوچکترین ایرادهای احتمالی در مسیر روغن کاری می تواند باعث کاهش عملکرد سیستم تایمینگ متغییر سوپاپ های CVVT شود .
نکات مهم نگهداری از شیر کنترل روغن OCV
برای افزایش طول عمر شیر کنترل روغن OCV، باید نکات زیر را رعایت کرد:
- سرویس دوره ای شیر برقی OCV
- استفاده از روغن موتور مناسب
- تعویض روغن موتور به موقع
- سرویس دوره ای سیستم سوخت رسانی
شایع ترین علائم خرابی سوپاپ برقی OCV چیست ؟
1. لرزش شدید موتور در دور آرام
شیر کنترل روغن OCV باید در دورهای ثابت غیرفعال شود ، درصورت عدم عملکرد صحیح این سیستم باعث نوسان و لرزش شدید موتوردر دور آرام می شود.
2. شتاب و عملکرد ضعیف موتور
سوپاپ کنترل روغن OCV معیوب ، باعث کاهش راندمان حجمی موتور می شود وموتور قادر به تولید نیروی کافی برای شتاب و توان خروجی مناسب نخواهد داشت. شیر کنترل روغن OCV معیوب می تواند باعث افت عملکرد شدید موتور شود، اگر نتواند زمان‌بندی میل بادامک را در حین شتاب گیری اصلاح کند (افزایش زمان باز بودن سوپاپ) باعث افت شدید خودرو می شود.
3.مصرف بیش از حد سوخت
با از کار افتادن سوپاپ کنترل روغن OCV ، باعث به هم ریختن زمان‌بندی دقیق سوپاپ ها می شود، بدین صورت که سوپاپ ها در زمان نامناسبی باز یا بسته می شوند و همین امر باعث بالارفتن شدید مصرف سوخت در خودرو می شود.
4. ضربه موتور
ضربه موتور یا اصطلاحا ناکینگ موتور یکی از جدی ترین مشکلاتی است که یک سوپاپ کنترل روغن OCV با عملکرد ضعیف ایجاد می کند.
ضربه موتور(احتراق زودرس یا خوسوزی)
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قبل از جرقه شمع‌ها، مخلوط سوخت و هوا در داخل محفظه احتراق به خودی خود محترق شود. این احتراق زودرس باعث هدر رفتن سوخت و کاهش قدرت موتور می شود، این وضعیت می تواند برای بلوک موتور و اجزای داخلی آن نیز خطرناک باشد. عملکرد ضعیف سوپاپ کنترل روغن OCV و یا مجموعه سیستم CVVT باعث بروز احتراق زودرس و یا خودسوزی در موتور می شود که باعث ضربه شدید پیستون به جداره سیلندر شده و باعث بروز مشکلات جدی برای موتور می شود.
5. افزایش بیش از حد دمای اگزوز و کاهش بازدهی کاتالیزور
6. روشن شدن چراخ چک موتور«Check Engine»
در صورت بروز مشکلات احتمالی در مجموعه سیستم CVVT از جمله شیر برقی OCV ، سیستم مدیریت موتور ECU جهت اطلاع راننده چراغ چک موتور را در قسمت پشت آمپر روشن می کند . با اتصال دستگاه عیب‌یاب (دیاگ) به خودرو و خواندن کدهای خطا، می‌توان مشکلات مربوط به این سیستم را بررسی کرد. این کدهای خطا اطلاعات مفیدی را درباره‌ی مشکلات موجود در سیستم‌های الکترونیکی و مکانیکی خودرو فراهم می‌کنند، که این اطلاعات می‌تواند به تشخیص سریع و دقیق مشکل و رفع آن کمک کند.
عیب یابی شیر برقی کنترل روغن OCV ؟
شیربرقی OCV به عنوان یک عملگر در سیستم مدیریت موتور ECM می باشد. و توسط دستورمستقیم ECM فعال می‌شود ، شیر برقی OCV از نظر الکتریکی دارای یک سوکت دوپایه می باشد، این دوپایه به دوسربوبین داخلی شیربرقی متصل است.
مشخصات پایه های شیر برقی OCV ؟
پایه شماره 1 : جریان منفی که دستور مستقیم از سمت ECM می باشد.
پایه شماره 2 : جریان مثبت 12 ولت که از سمت رله اصلی موتور تامین می شود.
از لحظه سوییچ باز و روشن شدن خودرو، جریان 12 ولت از سمت رله اصلی برروی پایه 2 شیر برقی ارسال می‌گردد و شیربرقی آماده دریافت جریان منفی از سمت ECM بوده به محض دریافت این جریان بلافاصله فعال می‌گردد و اجازه عبور روغن پر فشار به مجموعه VVT را می دهد. به صورت کلی شیربرقی با دریافت جریان منفی از سمت ECM فعال می‌گردد.
استفاده از سیستم cvvt در خودروهای واراداتی و چینی؟
موتور EF7، اولین موتور خودرویی است که در تولیدات خودروهای داخلی، سیستم CVVT را بر روی مجموعه سوپاپ‌های هوای ورودی خود نصب کرده است. این سیستم باعث تغییر زمان باز و بسته شدن سوپاپ‌ها به منظور بهبود کارایی و راندمان موتور می‌شود. این ویژگی ویژه سیستم CVVT بر روی موتور 7 EF ، آن را از سایر موتورهای تولیدی داخل کشور تمایز می‌دهد و می‌تواند به افزایش عملکرد و کارایی موتور کمک کند.
در اکثر خودروهای وارداتی از جمله خودروهای چینی، این مکانیزم در سیستم مدیریت موتور نصب و راه‌اندازی شده است. این مکانیزم، به عنوان یک قسمت از سیستم تنظیم تایمینگ و کنترل سوپاپ‌ها، به بهبود راندمان حجمی موتور کمک می‌کند. این بهبودات می‌تواند منجر به افزایش توان خروجی موتور، بهینه‌سازی مصرف سوخت، و کاهش انتشارات آلاینده‌ها شود.
تکنسین‌های تعمیراتی باید در زمان سرویس‌های دورهای سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری به قطعه شیر برقی OCV توجه و بازدید دقیقی از آن داشته باشند. حتماً باید این شیر برقی را تست کرده و در صورت لزوم، سرویس آن را انجام دهند. در مقاله های تخصصی دیگر نحوه عیب یابی و سرویس این شیربرقی کاملا توضیح داده خواهدشد .
آکادمی کارنو مهارت با 15 سال سابقه درخشان در امر پرورش متخصصین حوزه برق خودرو و برگزار کننده دوره‌های برق خودروهای چینی در ایران است. که به فنی کاران عزیز خدمات با کیفیت آموزش را ارائه می دهد.
